Sara Aktaş: Her hêrişî de tesîrê hêzê hegemonîk û Ewropa esto

  • 09:19 13 Gulane 2022
  • NAROJANE
 
Habîbe Eren 
 
MERKEZÊ XEBERAN - Rojnamegêre Sara Aktaş dîyar kerd ke hêrişê hemverê Mintiqaya Federe ya Kurdistanî de paştdayîşîya DYA, Rusya, Îsraîl, Çîn û hêzê emperyalî estê û Iraq, Îran, Sûrîye û Lubnan zî bêvengê  û vat: "Hereketê Azadîya Kurdî ya bi komployê 15ê Sibate nêqedêna, no sewîyeyêke dewamê ci yo stratejîk o." 
 
Hêrişê bi hetkarîya AKP û PDKyî yê hemverê Mintiqaya Federe ya Kurdistanî de dewam kenê. Roja ewil ra heta nika xeylêk eskerî ciwîya xo bedilnayê. Rojnamegêre Sara Aktaşe derheqê sîyasetê şerî yê AKP-PDKyî, bêvengîya hêzê hegamonîkî û Ewropayî yê hemverê şerî de erjna. 
 
Sara da zanayene ke dinya de krîzêk zaf het esto û her ke şino giranêr beno, problemê betalî, feqîrîya bi şerê emperyalîstî dewam de yê. Saraye dîyar kerd ke îqtîdarî bi polîtîkayê şerî hewl danê bîyayîşê xo bidomnê û vat: "Îqtîdar hem huqûqê neteweyî û hem zî mîyanneteweyî binpay keno. Bêşik di qerarê hêrişê hemverê Mintiqaya Federe ya Kurdistanî de, paştdayîşê hêzê sey DYA, Îsraîl, Rusya û Çînî û sewbina welatê Ewropayî esto. Îqtîdarîya AKPyî, planê hêzê emperyalî yê hemver de ano ca. Heme emrê xo dayo serê dergkerdişê  polîtîkayê xo." 
 
'Bi paştgirewtişê PDKyî hêriş kenê' 
 
Sara bale ante serê rolê PDKyî yê di şerî de û vat: "Bi paştgirewtişê PDKyî û dewleta Tirkî bi desan reyî hemverê Mexmûr, Şengal, Zap,  Qendîl û Xakûrkî de hêrişê hewayî yenê ca. Bêşik ma zanenê ke nê hêrişî yê ewilî nîyê. Dewleta Tirkî serra 1983yî ra heta nika hemverê Başurê Kurdistanî de operasyonê teverê sînorî kenê. Eynî wextî de bi paştgirewtişê PDKyî kampê eskerî û îstîxbaratî awan keno û hewl dano nê perçeyê Kurdistanî de zî serdest bo. PDK çimeyê Başurê Kurdistanî hem roşeno Tirkîya, hem zî hêzê hegemonîkî. Heto bîn de PDK 40 serrî neyarê  Şarê Kurdî dir hetkarîyî keno." 
 
'Nika bi nê stratejîyî dewam kenê' 
 
Sara, da zanayene ke 17ê Nîsane ra hemverê Zap û Avaşînî de hêrişê zexmî yenê ciwîyayîş û wina dewam kerd: "Faşizmê AKP-MHPyî bi hêzê xusûsîyê şerî û çeteyan hêrişê Zap û Avaşînî kenê. Seba netîceyêke bigîrê stratejîyî aver fînayê. Sere ra DYA, Almanya û Îngilîstan, dewletê NATOyî û sewbina PDK û îdarekarîya Iraqî paştdayîş danê nê qirkerdişî û îşxalkerdişî. Malûmatê yenê dayîş zî tena sey manîpulatîf famkerdiş teng ê. Verîyê her çîyî şeklê plankerdişê hereketî, wextê ci û hadrekerdişê vernî muhîm o. Hereketê Kurdî yê bi komployê 15ê Sibate çinî  nêkerdî, nika bi nê stratejîyî bêtesîr dewam kenê." 
 
'Kurdistan teslîmê binpaykerdişî û polîtîkayê şerî kerdê' 
 
Sara, bale ante serê cîyayîya hêrişê nika yê hêrişanê verî ra û vat Kurdistan seranserê tarîxî de her tim teslîmê binpaykerdişî û polîtîkayê şerê hêzê hegemonîkî yê dinya ame kerdiş û wina qal kerd: "Rastîyî no baş moto ra. Nê kayê hêzê emperyalîstî Asyaya Dûrî, Başurê Afrîkayî, Afrîka yan zî Rojhelato Mîyanîn de zaf reyan ameyo vînayîş. Nika ma proseso hîrêyîn şerê dinya ciwîyenê. Vera nê zî hêrişkarîya dewlete ya Tirkî tena serkewtişê dewleta Tirkî nîya zî, bi bêhêzbîyayîşê Şarê Kurdî dir eleqedar a. Wexto babate bî menfîetê hêzê emperyalî Kurdistan de dîyayîşkîyê wehşetê pîlî ameyî ciwîyayîş. Seba çîyêke ewro yenê ciwîyayîş bêrê vatiş zî ganî merdim ro çende fînakê di tarîx de ameyê ciwîyayîş biewno. Fînak, hêzê hegemonîkî di wextê cîyayî de vera menfîetê polîtîkî û ekonomî Kurdistan bedilnayo texteyê ceribnayîşî. Nê kayê polîtîkî de welatê Kurdî ame perçekerdiş û Kurdî zî Kurdistan de bedilnayê çîyêke bîn; Tirkîya de bedilnayê Tirkan, Îran de bedilnayê Farsan, Sûrîye û Iraq de zî bedilnayê Ereban û ameyê qirkerdiş. Fînak; Seddam Huseynî wexto Helepçeyî de merdimî qetil kerdî tu reaksîyonêke nêame dayîş. Çapemenîya Amerîkayî yew xeberêk nêviraşt. Yewîyîya Ewrûpa veng berz nêkerd. DYAyî malûmatêk nêda. Tu netewî reaksîyon nêmot ra. Çi heyf ke qirkerdiş  coka menfîetê sîyasî hema zî dewam keno. Nika hemverê Kurdan de qirkerdişêke kulturî, fizîkî û ziwanî yeno kerdiş. La dinya reyna bê reaksîyon a, reyna seyrkerdox a." 
 
'Bi amancê kontrolkerdişî îmkanan şuxulnenê' 
 
Sara dîyar kerd ke bi versîyonê newe yê polîtîkayê komployî hemverê Kurdistanî de hêrişî yenê ca û bêşik polîtîkaya dirîyî ya Ewropa û hêzê hegemonîkî xeylêk bi tesîrê û na babete de zî wina nîyadîyayîşê xo ard ziwan: "Yew; hêzê hegamonîkî yê bi serekîya DYAyî îmkanê stratejîkî yê Kurdistanî de bi amancê kontrolkerdişê Rojhelatê Mîyanînî anê ca. A dîyîn; yeno manaya ke xetê petrolî û xazî yê Rojhelatê Mîyanînî do bikewo destê hêzê hegamonîkî. A hîreyîn zî; bi amancê xoverdayîşê ke yenê kerdiş Rojhelato Mîyanîn de bikerê binê kontrolî. Nika dinya kewta sewîyeyê newe yê şerê hîrêyîn ê dinya. Hetê ke de DYA, NATO û îtîfaqê mintiqayî û heto bîn ra zî Rusya, Çîn û Îran estê. Bi no bazaro lêşin lej û şerê mintiqayî zî xedar benê. Eynî hereket ewro seba tasfîyekerdişê Hereketê Azadîya Kurdî zî vejîyeno vernî." 
 
'Dest polîtîkayê neolîberalî ra vera nêda' 
 
Sara bale ante serê krîzê di tarîx de ameyê ciwîyayîş û da îzahatkerdiş ke, di krîzê Êlûle ya 2008î de zî pîyasayê fînansî apey şîyî û heme şîrketî û sazgeyê dinyayî mal û bîyayîşê xo bi qismêke pîl vindî kerdî û vat: "Prosesê nê krîzî de zî dest polîtîkayê neolîberalî ra vera nêdayî. Vera ke neolîberalîzm ewleyîya bîyayîşê kapîtalîzmî bî. Neolîberalîzm ameyê manaya ke şerê  komele de ameyêne ferzkerdiş bî. Ewro ma ewnenê yew krîzî ra tewr giranê kapîtalîzmî yeno ciwîyayîş. La çîyo ke ma reyna hewêna bîn benê şahidê ci no yo ke her cayê dinya de seferberîyêke seba qedênayîşê kapîtalîzmî esto. Amerîkayê Joe Bideng, Rusyayî  Vladîmîr Pûtîn, Çînî Xî Jînpîng heme dinya ver bi awê talûkeyî ra berdî. Pêwa nê, nê faturayî ro şarî birnenê û hêzê modernîteyê kapîtalîstî seba agêrayîşêke xurt xo hadre kenê hemerjê hêzê globalî  û îtîfaqê xo newe ra formule kenê. Ma di prosesêke ke sey 3yîn şerê dinya  yeno erjnayîş de derbas benê. Îdarekarîya Amerîkayî hewl dana Ûkraynayî polîtîkayê emperyalîstî ra bixebetno. Şerê Rusya - Ûkraynayî zî nê şerê hêzê cîyayî ra nêbeno bêro destgirewtiş. Krîzê xazî û enerjîyî zî rayîr verê binpaykerdişê zengînîya Kurdistanî û Rojhelatê Mîyanînî de akerdî." 
 
'Hêrişê fikrê Rayber Apo kenê' 
 
Sara bale ante serê helkerdişê Abdullah Ocalanî yê dustê nê krîzî û şerê yenê kerdiş de û wina dergî da qiseyanê xo: "Rayber Apo problemê bindestan xo rê kerd derd, lîderêke pêwa dêsê zîndanî rijîyayê. Vera nê zî sebebo ke tecrîdo ke bi serran o domneno no yo. Îtîfaqê lîşinî yê hêrişê peynî anê ca, asasî de hêrişê fikrê Rayber Apo, Kurdistan û konfederasyonê şaran kenê. Rayber Apo duştê nê zilmî de paradîgmayê modernîteyê demokratîke avêr fîneno û rayîrê aştî mojneno ra. Sey mûcîzeyêke na bawerîya îdeolojîke bîya umîdê şaran. Rayber Apo di şertê eksê merdimîyî de verpersîyarêk sîyasî yê verhîrayî wedarito. Finak; di kitabê xo yê 'PAWITIŞÊ ŞARÊKE' de krîzê şaristanî û merdimîyî xo rê kerdo derd û sey muhtevayî berardişêke ke sînorê mezgan dano vazdayîş. Yanî Rayber Apo tena lîderê netewêke nîyo. Bedilîyayo lîderêke ke verpersê hewceyîyê azadîya heme şaran dano." 
 
'Senaryoyê înan apey şî' 
 
Sara peynîya qiseyanê xo de serê hêrişê hemverê Vakur û Rojhelatê Sûrîyeyî de zî vinderte û vat: "Rojawan de şaristanê Kurdan de bi xoverdayîşê xo destanî nuştî. Erjê tarîxî wareardî. Kurdî dustê faşizmê DAÎŞî û dewletê ke, e sey taşeronî xebetnaye, bî mîlad. Nika hêzê emperyalî û hêzê kanwazî yê mintiqayî de kaos ferz kenê û şar senîn di Şorişê Rojawanî de bî yew, nika di sîstemê Konfederalê Demokratîkî de benê yew. Prosesê Şorişê Rojawanî de ame ca ke heme senaryoyê Rojhelatê Mîyanînî de ameyê kerdiş serobino kerdî. No zî bi hêrişê bi destê faşîzmî yê dewleta Tirkî apey kerdî, her çîyê destek keno. Hêzê emperyalî û dewlete ya Tirkî seba bedilyayîşê demokratîkî yê bi îradeyê şarî pê yenê rijnayîşî hêrişê xo xedar kenê. Vera nê zî bi rihêke şorişgêrî, xoverdayîşêk mîyanneteweyî, îrade û bawerîyêke pîl ganî xoverdayîşî de bêro israrkerdiş."